Już jakiś czas temu trafiła w moje ręce wspaniała książka pt. „Secret of the Waite-Smith Tarot” – Marcus Katz & Tali Goodwin
Lektura ta, nie tyle co zmieniła moje podejścia do kart, lecz raczej bardziej otwarła moje serce na zrozumienie tarota. Mój horyzont zrozumienia się poszerzył i obraz jest lepiej widoczny pozwalając w razie potrzeby na skupienie się na szczegółach. Niezależnie od tego, czy jesteś nowicjuszem w świecie tarota, czy doświadczonym czytelnikiem tarota, ta książka wciągnie Cię w magiczny świat Arthura Waite’a i Pameli Colman Smith, którzy stworzyli niesamowite obrazy na talii kart tarota Waite Smith. Autorom książki udało się ożywić dawną historię i umiejętnie odsłaniać skrywane tajemnice, skąd wzięła się inspiracja dla wszystkich tych obrazów. Łączy nigdy wcześniej niewidziane materiały, eksplorację życia osobistego AE Waite i Pameli Colman Smith z fascynującymi początkami jednej z najczęściej używanych na świecie talii tarota. Przedstawia porównania między kartami dworskimi a postaciami scenicznymi, które wpłynęły na sztukę Pameli Smith. „Lwia część” uznania za talię należy do Pixie Smith. Każda karta w talii Waite-Smith ma swoją unikalną scenę, która może być powiązana z wróżebnym znaczeniem karty. Waite był prawdopodobnie zaangażowany tylko w projektowanie 22 kart Wielkich Arkanów, a pozostałe 56 kart pipsów pozostawiono Pameli do samodzielnego stworzenia. Ta książka zawiera historię powstania talii RW-Smith i pozwala czytelnikowi poznać Pamelę Colman Smith (Pixie) oraz pomysły na to, jak wymyśliła swoje obrazy do kart. Książka jest wypełniona fascynującymi informacjami i zdjęciami oraz zawiera wiele cennych wskazówek.
Po jakimś czasie zgłębiania lektury, powiedziałam sobie czemu nie… Mieszkam w Anglii, tak jak kiedyś Pamela i w sumie, w nie całe 3 godziny jazdy samochodem, mogę dotrzeć do tych miejsc, które inspirowały artystkę…
A więc jadę zobaczyć to na własne oczy!!!
Pierwszy raz wybrałam się w podróż zmotywowana przez książkę, to jest coś niesamowitego!
Kierunek Winchelsea i Smallhythe Place
Winchelasea
Winchelsea to miasteczko w historycznym hrabstwie Sussex w Anglii, a niektórzy mieszkańcy nawet twierdzą, że miasteczko to, jest w rzeczywistości najmniejszym miastem w Wielkiej Brytanii. Przede wszystkim trzeba wspomnieć o tym, że miasteczko to wchodzi w skład The Confederation of Cinque Ports. Jest to historyczna grupa przybrzeżnych miastach Kent, Sussex i Essex . Cinque Ports pierwotnie zostało utworzone dla celów wojskowych i handlowych, ale obecnie jest całkowicie ceremonialny. Porty leżą na zachodnim brzegu kanału La Manche. Początki tej konfederacji sięgają czasów anglosaskich, kiedy niektórym portom południowo-wschodnim przyznano lokalne zyski sprawiedliwości w zamian za dostarczanie statków. Do 1100 roku wszedł w życie termin Cinque Ports, a w 1155 Karta Królewska ustanowiła porty w celu utrzymania statków gotowych dla korony w razie potrzeby. Głównym obowiązkiem nałożonym na porty jako obowiązek korporacyjny, było zapewnienie królowi 57 statków na 15-dniową służbę rocznie, przy czym każdy port wypełniał część całego obowiązku. W zamian miasta otrzymały pewne przywileje jak np. zwolnienie od podatku i opłat drogowych, samorząd, zezwolenie na pobieranie myta, karanie tych, którzy przelewają krew lub uciekają przed wymiarem sprawiedliwości, karanie drobnych wykroczeń, zatrzymywanie i wykonywanie egzekucji przestępców zarówno wewnątrz, jak i poza jurysdykcją portu, karanie za naruszenie pokoju, oraz posiadanie zagubionych towarów, które nie zostały odebrane po roku, towarów wyrzuconych za burtę i pływających wraków. Charakterystycznym herbem heraldycznym Cinque Ports jest przednia połowa lwa połączona z tylną częścią statku, widniejąca w herbach kilku miast, a także w chorągwi heraldycznej (flaga) Lorda Strażnika Cinque Ports.
Herb Winchelasea jest bazą wyjściową do stworzenia karty 3 Buław przez Pamelę Colman Smith.
Obraz 3 Buław, który Waite prosto wyjaśnia jako: „to są jego statki” i nadaje znaczenie jako „ustalona siła, przedsiębiorczość, kolporacja, wysiłek, handel, handel, odkrycie”. Kupcy z Winchelsea zarabiali pieniądze poprzez przemysł stoczniowy i handel oraz obronę. Miasto leży 88 km na południowy wschód od Londynu w zabytkowej wiosce, która ma 51 sklepionych średniowiecznych piwnic, uważanych za zbudowane między 1285 a 1300 r. na potrzeby handlu winem. Wiemy, że Pamela odwiedziła Winchelsea i mogła nawet wraz ze swoją bliską przyjaciółką Ellen Terry’s, pić te wina w Tower Cottage. Winchelsea momentami rzeczywiście zachwyca swoim krajobrazem dookoła. Krajobraz i styl jaki był w duszy Pameli, został przeniesiony na karty tarota. Miasteczko to i jego okolice stanowiło tło dla scen w talii tarota jaką później stworzyła Pamela: mały zrujnowany zamek, płaskie wybrzeże, styl domków i większe domy, takie jak zbrojownia i dwór, łagodnie pofałdowane wzgórza i łukowate ruiny i wieże. Miasto wyrasta także z nisko położonych bagien, stanowiąc tło dla 8 Kielichów.
Uważnie badając kolejno karty Waite-Smith Tarota, można odbyć metaforyczną podróż przez królestwo przedstawiające rodzaj kosmicznej mądrości. Znaczące punkty orientacyjne, takie jak zamki, mosty i wieże, pojawiają się i pojawiają ponownie z różnych punktów obserwacyjnych podczas tej „Alchemicznej Podróży”. Kraina jest zamieszkana przez istoty, które czasami noszą ubrania renesansowe, ale czasami pojawiają się w greckich chitonach i rzymskich togach. Cały ten mistyczny świat jest poza zwykłą przestrzenią i linearnym sekwencyjnym czasem. Warto zatrzymać się na ulicy tuż przed zbrojownią, która jest jednym z czterech szczególnie dobrze zachowanych średniowiecznych budynków mieszkalnych w tym miasteczku. Miejski dziedziniec tej zbrojowni jest przedstawiony na karcie 6 kielichów, gdzie część tajemnicy oddana jest dziwnej postaci w dali odchodzącej z włócznią.
Dlaczego mamy pewność, że to rzeczywiście chodzi o Winchelsea, a nie o inne historyczne miasteczko jakich jest wiele w Wielkiej Brytanii? Otóż w tym miasteczku swój letni dom miała bliska przyjaciółka naszej artystki Ellen Terry – znana angielska aktorka z końca 19 i początku 20 wieku. Terry zadebiutowała na scenie w wieku lat dziewięciu, jak Mamillius, naprzeciwko Charles Kean jako Leontes w Szekspira Zimowa opowieść w londyńskim teatrze księżniczki w 1856 roku. W 1878 roku dołączyła do firmy Henry’ego Irvinga jako jego główna dama i przez następne dwie dekady była uważana za wiodącą aktorkę szekspirowską i komiczną w Wielkiej Brytanii. Ona i Irving również koncertowali z wielkim sukcesem w Ameryce i Wielkiej Brytanii. Sukcesy na scenie odnosiła do 1920 roku, występując także w filmach od 1916 do 1922 roku. Jej kariera trwała prawie siedem dekad. Jak widać na zdjęciu poniżej, jest to letnia rezydencja aktorki, w której niejednokrotnie bywała również Pamela Smith oraz tuż obok „Brama Strand” i dalej w głąb na prawo jest morze.
(Z drugiej strony Bramy Strand, a w dali moje chłopaki)
Jak widać, dla Pameli Colman Smith jest to inspiracja dla karty 10 Denarów, a ja, jak ten stary człowiek z psami na karcie, siedzę sobie przy tej „Bramie Strand”.
Najbardziej fascynującym miejscem w Winchelsea jest kościół parafialny pod wezwaniem św. Tomasza Męczennika, w którym znajdują się cudowne witraże.
W kościele tym znajduje się kolejna inspiracja w tworzeniu karty 4 Mieczy. Chodzi o grobowce jakie się znajdują w środku. Pierwsza z dwóch kaplic po południowej stronie została ufundowana w 1312 roku przez Stephena Alarda jako grobowiec najwyższej klasy ku pamięci Gervase Alard, admirała zachodniej floty, prawdopodobnie ojca Stephena. Kamienny wizerunek jest w pełnej zbroi z uniesionymi rękami, które otaczają serce i lwa przyczajonego u stóp. Dwa duże anioły podtrzymywały podwójną poduszkę, na której spoczywa głowa. Napis na marginesie obiecuje pięćdziesiąt dni przebaczenia dla tych, którzy modlą się za jego duszę. Delikatnie rzeźbiony łuk zagłębionego baldachimu wyrasta z głów króla Edwarda I i jego drugiej żony Małgorzaty. Grobowiec był tłem dla obrazu Sir Johna Millaisa „ L’Enfant du Regiment ”.
Nie można teraz pominąć wspaniałych witraży jakie są umieszczone w tym kościele. Trzy okna w nawie południowej poświęcone są tematom Lądu, Powietrza i Ognia oraz Morza. Dzieło dr Douglasa Strachana (1875-1950) uważane są za jedne z najlepszych witraży epoki nowożytnej. Zostały one podarowane kościołowi jako dar od Lorda Blanesborough z Greyfriars i poświęcone w 1933 roku przez arcybiskupa Canterbury, w obecności przedstawicieli Cinque Ports i Ancient Towns. Sama Pamela Colman Smith mogła widzieć te witraże, ale talia kart tarota z pewnością była już ukończona. Przepiękne witraże, które zostały zamontowane jako dar i pomnik wojenny poświęcony ludziom z Cinque Ports i starożytnym miastom Rye i Winchelsea, którzy na morzu, lądzie lub w powietrzu oddali życie w I Wojnie Światowej 1914-1918. Intrygujące jest to, że kiedy im się bliżej przyjrzymy, to dostrzegamy detale z kart tarota. Widać, że słynne witraże w kościele służyły też jako model dla 4 Mieczy i 5 Denarów czy 3 Buław, to jednak są one pełne znanych obrazów – nie tylko z chrześcijańskiej ikonografii, ale kolażu symboli charakterystycznych dla tarota. Kielich, anioł wylewający ogień i wodę, szale dla Sprawiedliwości, lwa zwanego Mężem (Męstwo), cztery żywioły (woda, ogień, powietrze i ziemia) wszystko w jednym miejscu. Co więcej, „Pleace on Earth” zobaczymy ukryty w 6 Mieczy jako PAX. Centralna kompozycja przedstawia Chrystusa na tronie w otoczeniu starszych, a poniżej Michał, symbol odwagi, wspierany przez Anioła i Pieczęcie, obala Lucyfera. Powyżej figury czterech żywiołów podtrzymują krążki ze znakami zodiaku. Pośrodku okna znajdują się postacie przedstawiające Dziewicę i 12 świętych, w tym św. Tomasza z Canterbury, który nosi model kościoła Winchelsea. Maswerk przedstawia dziewięć chórów anielskich. Tematem lewego okna wschodniego jest Narodziny. Centralna kompozycja przedstawia Pokłon Trzech Króli i Pasterzy, nad nią Święte Niewinne, a pod nią Zwiastowanie. Po lewej stronie są Mojżesz i Joshua z Arką Przymierza, a po prawej Dawid i Izjasz. W maswerku znajdują się symbole cnót teologalnych wiary, nadziei i miłości oraz cnót kardynalnych sprawiedliwości, roztropności, umiarkowania i męstwa. Tematem prawego okna wschodniego jest Śmierć i Zmartwychwstanie. Centralna kompozycja przedstawia ukrzyżowanie, a poniżej Ostatnia Wieczerza. Po lewej stronie znajduje się chrzest Chrystusa, a po prawej Chrystus ukazujący się Maryi w Ogrodzie. Maswerk oparty jest na winorośli i przedstawia Siedem Darów Ducha, symbolizowanych przez gołębie. Tematem centralnego okna jest Powietrze i Ogień i ma szczególne znaczenie jako pomnik wojenny, centralną kompozycją jest cenotaf, wsparty mrocznymi postaciami Męstwa, Wiary, Miłości i Sprawiedliwości, będących cechami zapamiętanych mężczyzn. Powyżej znajduje się symbol Trójcy oraz sześć sfer reprezentujących dni stworzenia. Tematem centralnego okna jest Powietrze i Ogień i ma szczególne znaczenie jako pomnik wojenny, centralną kompozycją jest cenotaf, wsparty mrocznymi postaciami Męstwa, Wiary, Miłości i Sprawiedliwości, będących cechami zapamiętanych mężczyzn. Powyżej znajduje się symbol Trójcy oraz sześć sfer reprezentujących dni stworzenia. Tematem lewego okna, które przed powstaniem tego okna było zasypane gruzem, jest Ziemia. Centralną kompozycją jest pierwsza śmierć, z Adamem stojącym nad ciałem zmarłego syna. Po lewej stronie przemoc symbolizuje zdobywca, któremu towarzyszą jeńcy w kajdanach. Natomiast po prawej stronie spokój symbolizuje mężczyzna przy ołtarzu w dzikim krajobrazie, zachwycony zaćmieniem słońca. Poniżej znajdują się trzy panele; po lewej św. Leonard wybierający swoją pustelnię; w centrum mnisi przynoszą do nowego kościoła kamienne posągi ze starego Winchelsea, po prawej Edward I odbiera plany nowego kościoła. Tematem prawego okna jest Morze. Centralną kompozycją jest tajemnica oceanu jako źródła wszelkiego życia, z wijącym się potworem trzymanym w ryzach przez anielskie formy, symbolizującym konflikt dobra i zła oraz wskazującym na początki wojny. Poniżej znajduje się wizja dawnego Winchelsea, z morzem u jego podstawy i statkami płynącymi blisko murów. Najbardziej oczywistym i zadziwiającym obrazem jest obraz Maryi, który przedstawia się jako niosąca zwoje i wyraźnie ozdobiona granatami. Powiązanie z II Kapłanką jaką stworzyła Pamela Colman Smith.
Smallhythe Place
Latem 1899 Pamela Colman Smith i jej ojciec wybrali się w podróż do Anglii. Angielska podróż miała na celu przede wszystkim zbadanie możliwości zatrudnienia w Pameli i promocję jej nowej książki o jamajskim folklorze zatytułowanej „Annance Stories”, która została opublikowana w tym samym roku. Wezwali Brama Stokera (1847-1912), autora „Draculi” (opublikowany w 1897) i dyrektorem handlowym Teatrze „Lyceum” w Londynie. Opowiedział im o zbliżającej się amerykańskiej trasie „Lyceum Theatre Troop”, prowadzonej przez Sir Henry’ego Irvinga (1838-1905) i Ellen Terry (1847-1928). Po zapoznaniu się z jej portfolio artystycznym, Stoker był pod takim wrażeniem, że skorzystał z jej usług, aby zilustrować 18-stronicową broszurę z pamiątkami, którą pisał, aby sprzedawać ją na przedstawieniach nadchodzącej trasy koncertowej „Lyceum Theatre”. Broszura z bardzo długim tytułem: „Sir Henry Irving i panna Ellen Terry w Robespierre, Kupiec wenecki, Dzwony, Nance Oldfield, Bursztynowe serce, Waterloo i inne dzieła dramatyczne”, został opublikowany w Nowym Jorku przez Doubleday i McClure, a egzemplarze dostępne były tuż przed rozpoczęciem trasy „Lyceum”, która miała się rozpocząć 30 października. Pamela Smith prawdopodobnie wykonała swoje rysunki z fotografii wykonanych podczas poprzednich spektakli, które dostarczył jej Stoker. W październiku 1899 P. Smith spotkała Stokera, Irvinga i Terry w Nowym Jorku i namówiła ich, by pozwolili jej dołączyć do trasy jako jedna z pomniejszych członków obsady. Dobrze porozumiała się z zespołem, zwłaszcza z Ellen Terry, która nadała jej przydomek „Pixie”. W grudniu 1899 roku ojciec Pameli, Charles Edward Smith, niespodziewanie zmarł w Nowym Jorku. Po śmierci ojca Pamela kontynuowała tournee po teatrze i wykonała kilka ilustracji scen ze sztuk, a także użytych kostiumów. Zaprzyjaźniła się zarówno z Ellen Terry, jak i z jej nieślubną córką Edith „Edy” Craig (1869-1947). Kiedy zespół teatralny powrócił do Anglii pod koniec maja 1900 roku, wróciła z nimi również Pamela. Miała teraz zaledwie 22 lata i była zupełnie sama, ale była zdeterminowana, aby iść własną drogą i odnieść sukces jako artysta. Jeszcze na pokładzie statku Pamela wykonała kilka szkiców członków trasy i siebie. Ponieważ oboje jej rodzice nie żyją i nie mają rodzeństwa, wydaje się, że Terry i Irving zaczęli pełnić de facto rolę rodzicielską dla tej osieroconej młodej dziewczyny.
W Londynie wykorzystała swoje teatralne koneksje, aby dostać pracę jako scenograf w kilku londyńskich teatrach. Pamela zaczęła używać pseudonimu „Pixie”, który nadała jej Ellen Terry, bawiąc się w ten sposób swoim wizerunkiem jako artystki, której życie było całkowicie zanurzone w fantazji dzieci. Jej postać była autentyczną mistyczką o dziecięcym głosie. Przez kilka następnych lat od czasu do czasu pojawiała się publicznie z głową owiniętą w jasne szale i pióra, w kolorowym stroju przypominającym strój cygański. Następnie recytowała bajki dla dzieci z Indii Zachodnich i śpiewała ballady Williama Butlera Yeatsa! Kilka miesięcy po powrocie, w połowie października 1900, grupa „Lyceum Theatre” rozpoczęła dziewięciotygodniowe tournée po Wielkiej Brytanii. Towarzyszy im Pamela Smith, ponownie grając drugorzędną rolę w obsadzie. W sumie odwiedzono osiem miast, w tym Manchester, Liverpool, Edynburg i Glasgow, kończąc w Brighton 22 grudnia 1900 roku. Później już po 1900 roku kontakt Pameli z ludźmi Teatru Liceum został znacznie ograniczony, ale z kilkoma z nich kontynuowała swoje przyjaźnie przez wiele lat, w tym utrzymywała bliski związek z Ellen Terry. W 1913 roku zilustrowała książkę Ellen Terry o Baletach Rosyjskich Diagilewa, która została opublikowana w tym samym roku. Ellen Terry żyła do 1928 roku, ale w ostatnich latach nękał ją zły stan zdrowia i poważne problemy psychiczne. Mimo to jeszcze w 1916 roku Terry zdołała napisać list do ambasady Stanów Zjednoczonych w Londynie, poświadczający obywatelstwo amerykańskie Pameli Colman Smith. W kolejnych latach Pamela Smith okazjonalnie współpracowała z Edith Craig przy projektach scenograficznych. Przede wszystkim w 1904 roku pracowała z Edym Craigiem nad scenografią do londyńskiej produkcji sztuki Williama Butlera Yeatsa: „Gdzie nie ma nic”. Spektakl miał swoją premierę w Royal Court Theatre w Londynie 20 czerwca 1904 i cieszył się powodzeniem.
Pixie Smith zaczęła tworzyć ilustracje i scenografię dla Williama Butlera Yeatsa w Londynie i Irlandii. W październiku 1901 r. w Dublinie wykonała barwny szkic Yeatsa, który został później opublikowany w nowojorskim czasopiśmie The Lamp – A Review and Record of Current Literature (tom XXVIII, nr 1, luty 1904). Bram Stoker i William Yeats przedstawili Pamelę kilku okultystom, którzy często odwiedzali teatralną dzielnicę wokół Leicester Square. Popularną księgarnią w tym rejonie była „Watkins Books”, która została niedawno otwarta w 1897 roku. Watkins była pierwszą na świecie księgarnią, która otwarcie specjalizowała się w literaturze okultystycznej. W 1901 sklep stał się popularnym miejscem spotkań ezoterycznej społeczności Londynu. Przez portale tego sklepu pod numerem 21 Cecil Court przeszli wszyscy osobistości, takie jak William Wynn Westcott, MacGregor Mathers, Arthur Edward Waite i Aleister Crowley. Pamela Colman Smith poznała wiele z tych osób i dla kilku z nich pracowała artystycznie.
Przez całe swoje życie Pamela była związana ze sztuką, literaturą, scenografią, malarstwem i artystami, którzy mieli na nią ogromny wpływ. Tarot w Arkanach Małych przedstawiony przez Pamelę Colmna Smith to w pełni sztuka teatralna, a w szczególności utwory Szekspirowskie oraz własna interpretacja otaczającego ją w sąsiedztwie świata, w którym żyła i realizowała się twórczo przez całe życie. Byłam tam, widziałam te wspaniałe miejsca i okolice i czułam się tak, jakbym weszła całą sobą w ten świat stworzony przez wspaniałą artystkę…
Każdemu gorąco polecam te miejsca, które tutaj przed Wami odkryłam … a teraz czas na kolejne odkrycia…